Arhiv Instituta za muzikologiju Muzičke akademije Univerziteta u Sarajevu proglašen nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine – pokretno dobro

Na sjednici Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine održanoj 6.12.2018. godine, Arhiv Instituta za muzikologiju Muzičke akademije Univerziteta u Sarajevu proglašen je nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine – pokretno dobro.

Institut za muzikologiju je osnovan 2003. godine kao deveta organizaciona jedinica Muzičke akademije u Sarajevu. Tokom proteklih petnaest godina, Institut za muzikologiju razvio se u jedinstven centar sa najobimnijom rukopisnom i zvučnom arhivom u kojemu se kontinuirano vrše muzikološka i etnomuzikološka istraživanja u Bosni i Hercegovini. Arhiv Instituta je najveći takve vrste u Bosni i Hercegovini i može se podijeliti na dvije cjeline: muzikološku i etnomuzikološku. Muzikološki arhiv se sastoji od rukopisa i muzičkih djela bosanskohercegovačkih kompozitora Miroslava Špilera, Mladena Pozajića, Mladena Stahuljaka, Nade Ludvig Pečar, Zdravka Verunice i Vinka Krajtmajera koji su svoju zaostavštinu darovali Muzičkoj akademiji u Sarajevu. Pored navedene građe, Institut posjeduje i digitalne kopije rukopisnog materijala i notnih zapisa koji su prikupljeni istraživačkim radom u periodu od 2004. godine do danas.

Etnomuzikološki arhiv sadrži rukopisni materijal, fotografije, crteže i zvučne snimke (s popratnim katalozima) nastale tokom terenskih istraživanja (1953-1991). Institut za muzikologiju sadrži četiri zbirke sa oko snimljenih 850 magnetofonskih traka, koje se tretiraju kao naučni tonski zapisi, odnosno akustički izvori koji su napravljeni tokom određenih istrživačkih projekata sa specifičnim fokusom i kontroliranim okolnostima. Najznačajniju i najveću kolekciju čine snimci iz legata akademika Cvjetka Rihtmana (1953-1974), a potom i kolekcije Miroslave Fulanović-Šošić (1960-1990), Ankice Petrović (1970-1988), Jasne Spajić-Hadžisalihović (1970-1980) i Vinka Krajtmajera (1970-1991). Snimci nastali u periodu 1953-1955. godine odvijali su se u okrilju drugih institucija, pa ne postoji kompletna prateća dokumentacija. Od osnivanja Muzičke akademije 1955. godine pa do početka 1970-tih, snimljeno je više od tristo magnetofonskih traka. Neke od njih su naknadno presnimavane, a te promjene nisu zabilježene u popisnim kartonima.

Zahvaljujući suradnji s drugim institucijama i istraživačima, Institut posjeduje digitalne kopije rukopisnog materijala Fridricha Kraussa, Gerharda Gesemanna, Debena Bhattacharya i Jelene Dopuđe, te digitalne kopije historijskih naučnih zvučnih snimaka bosanskohercegovačke nastalih u period 1907-1965. koji su nastali kao razultat istraživanja Eduarda Woltera, Matije Murke, Felixa Hoerburgera i Debena Bhattacharya. Od 2000. godine, Odsjek za muzikologiju i etnomuzikologiju organizira i nova terenska istraživanja, a snimci i popratna dokumentacija se pohranjuju u Institutu za muzikologiju.

Arhivska građa je pohranjena u Institutu, kabinetu za Etnomuzikologiju i depoima biblioteke Muzičke akademije, i još uvijek samo djelimično sređena i teško dostupna. Razlozi su raznovrsni i svode na nepostojanje adekvatnog prostora za čuvanje ove vrijedne arhivske građe, te ograničene kadrovske, materijalne i tehničke uvjete za njenu obradu. Nadamo se da će se odlukom o proglašenju Arhiva Instituta za muzikologiju Muzičke akademije Univerziteta u Sarajevu nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine – pokretno dobro doprinijeti stvaranju boljih uvjeta za arhiviranje vrijedne građe, kao i za njenu digitalizaciju. Tako će se omogućiti jednostavniji pristup građi kao dragocjenom izvoru za istraživanje tradicionalne narodne i umjetničke muzike Bosne i Hercegovine.